ตัวอย่างเกมจาก Scratch: สอนแนวคิดเงื่อนไขผ่านสถานการณ์จริง

Scratch เป็นโปรแกรมที่เหมาะสำหรับการเรียนรู้การเขียนโค้ดเบื้องต้น โดยเฉพาะในกลุ่มนักเรียนหรือผู้ที่เริ่มสนใจการเขียนโปรแกรม หนึ่งในคุณสมบัติที่ทรงพลังของ Scratch คือความสามารถในการใช้ แนวคิดเงื่อนไข (Conditional Statements) ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญของการเขียนโปรแกรม ในบทความนี้ เราจะนำเสนอ ตัวอย่างเกมจาก Scratch ที่ใช้สถานการณ์จริงเพื่อสอนแนวคิดเงื่อนไข พร้อมคำอธิบายทีละขั้นตอนเพื่อให้ผู้เรียนเข้าใจและสามารถสร้างเกมได้ด้วยตัวเอง

---

1. แนวคิดเกมและสถานการณ์จริงใน Scratch

แนวคิดเกมที่ใช้สถานการณ์จริง

เกมใน Scratch สามารถใช้สถานการณ์ที่ผู้เล่นพบเจอในชีวิตประจำวัน เช่น:

• การเดินทางข้ามถนนโดยหลบรถ
• การเก็บผลไม้ในสวน
• การตอบคำถามในห้องเรียน

การนำสถานการณ์จริงมาใช้ทำให้เกมมีความน่าสนใจและช่วยเสริมการเรียนรู้แนวคิดเงื่อนไขได้ง่ายขึ้น

---

2. ตัวอย่างเกม: การข้ามถนน (Crossing the Road)

เป้าหมายของเกม

ผู้เล่นต้องควบคุมตัวละครให้เดินทางข้ามถนนโดยไม่ชนรถ หากชนรถ เกมจะจบ

---

ขั้นตอนการสร้างเกม

1. การตั้งค่าเริ่มต้น

1. เปิดโปรแกรม Scratch และสร้างโปรเจกต์ใหม่
2. เพิ่ม ตัวละคร (Sprite) ที่ใช้แทนผู้เล่น เช่น คนเดินถนน
3. เพิ่ม ฉากหลัง (Backdrop) ที่แสดงถนนและเลนสำหรับรถ

2. การเพิ่มตัวละครและอุปสรรค

• เพิ่มรถเป็นตัวละคร (Sprite) และตั้งชื่อ Sprite เช่น “Car”
• ตั้งค่าการเคลื่อนไหวของรถให้วิ่งไปทางซ้ายหรือขวา

when green flag clicked
forever
    move (10) steps
    if on edge, bounce
end

3. การใช้เงื่อนไขสำหรับการชน

• สร้างคำสั่งสำหรับตรวจจับการชนระหว่างตัวละครผู้เล่นและรถ

if <touching [Car]> then
    say [Game Over] for (2) seconds
    stop [all]
end

4. การกำหนดเป้าหมายการชนะ

• เพิ่มเส้นชัย (Finish Line) เป็นตัวละคร และเพิ่มเงื่อนไขเมื่อผู้เล่นถึงเส้นชัย

if <touching [Finish Line]> then
    say [You Win!] for (2) seconds
    stop [all]
end

---

3. ตัวอย่างเกม: เก็บผลไม้ในสวน

เป้าหมายของเกม

ผู้เล่นจะต้องควบคุมตะกร้าเก็บผลไม้ที่หล่นลงมาจากต้นไม้ หากพลาด ผลไม้จะหายไป

---

ขั้นตอนการสร้างเกม

1. การตั้งค่าเริ่มต้น

• เพิ่ม Sprite ของตะกร้าและผลไม้
• เลือกฉากหลังที่เหมาะสม เช่น สวนผลไม้

2. การเพิ่มการเคลื่อนไหวของผลไม้

• ใช้คำสั่งให้ผลไม้หล่นลงมา

when green flag clicked
forever
    change y by (-5)
    if <touching [Basket]> then
        change [score v] by (1)
        hide
    end
end

3. การเพิ่มเงื่อนไขเมื่อพลาดเก็บผลไม้

• หากผลไม้ตกถึงพื้นโดยไม่ถูกเก็บ จะลดคะแนน

if <y position = (-180)> then
    change [lives v] by (-1)
    hide
end

4. การแสดงคะแนนและชีวิต

• เพิ่มตัวแปรสำหรับเก็บคะแนนและจำนวนชีวิต

set [score v] to (0)
set [lives v] to (3)

---

4. การสอนแนวคิดเงื่อนไขผ่านตัวอย่างเกม

การสร้างเกมใน Scratch เป็นโอกาสที่ดีในการเรียนรู้ แนวคิดเงื่อนไข ตัวอย่างเกมข้างต้นสามารถใช้เงื่อนไขต่างๆ เพื่อควบคุมการทำงานของเกม เช่น:

• เงื่อนไขการชน: ใช้ในกรณีที่ตัวละครชนกับอุปสรรค
• เงื่อนไขการชนะ: ใช้เมื่อผู้เล่นบรรลุเป้าหมาย
• เงื่อนไขคะแนน: ใช้เพิ่มหรือลดคะแนนตามการกระทำของผู้เล่น

การใช้เงื่อนไขเหล่านี้ทำให้ผู้เล่นสามารถเข้าใจและเห็นการทำงานของโปรแกรมมิ่งอย่างชัดเจน

---

5. การปรับแต่งเกมให้มีความหลากหลาย

เพิ่มระดับความยาก

• เพิ่มความเร็วของอุปสรรค เช่น รถหรือผลไม้ที่หล่นลงมา
• ลดจำนวนชีวิตเริ่มต้นของผู้เล่น

เพิ่มความท้าทาย

• ใช้ตัวแปรสุ่ม (Random Variables) เพื่อกำหนดตำแหน่งเริ่มต้นของอุปสรรค
• เพิ่มจำนวนอุปสรรคในแต่ละด่าน

เพิ่มฟีเจอร์ใหม่

• เพิ่มไอเท็มพิเศษ เช่น ไอเท็มที่เพิ่มคะแนนหรือลดความเร็วของอุปสรรค
• เพิ่มด่านใหม่พร้อมเงื่อนไขที่ซับซ้อนขึ้น

---

6. สรุป

การสร้างเกมจาก Scratch ไม่เพียงแค่ช่วยให้ผู้เรียนได้สนุกกับการออกแบบและเขียนโปรแกรม แต่ยังช่วยพัฒนาทักษะการคิดเชิงตรรกะและการแก้ปัญหาได้เป็นอย่างดี ตัวอย่างเกมข้างต้นเป็นเพียงแนวทางที่สามารถปรับแต่งเพื่อให้เหมาะสมกับความสนใจและระดับทักษะของผู้เรียน