สังคมศึกษา

พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาที่คนไทยส่วนใหญ่นับถือ พร้อมกันนั้นพระพุทธศาสนามีความสำาคัญในฐานะเป็นส่วนหนึ่งของสังคม และเป็นสถาบันหลักที่อยู่คู่ กับสังคมไทยสืบมา พระพุทธศาสนามีความสำคัญอยู่ 6 ประการ ครอบคลุม 1) พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาที่คนไทยส่วนใหญ่นับถือ 2) พระพุทธศาสนาเป็นเอกลักษณ์ของชาติ 3) พระพุทธศาสนาเป็นรากฐานทางวัฒนธรรมไทย 4) พระพุทธศาสนาเป็นศูนย์รวมจิตใจ 5) พระพุทธศาสนาเป็นมรดกทางวัฒนธรรมไทย และ 6) พระพุทธศาสนาเป็นหลักในการพัฒนาชาติไทย 1. พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาที่คนไทยส่วนใหญ่นับถือ ประชาชนส่วนใหญ่ [ อ่านต่อ ]

พระพุทธเจ้าทรงบำเพ็ญประโยชน์ต่อมนุษย์และต่อสังคมมากมายภารกิจที่พระองค์ทรงปฏิบัติ คือ การเผยแผ่คำสอนให้ผู้อื่นละเว้นความชั่วทำความดี และฝึกฝนตนเองให้หมดจากกิเลส การบำเพ็ญประโยชน์ของพระพุทธเจ้า เป็นภารกิจที่พระองค์ทรงบำเพ็ญตลอด ๔๕ ปี โดยทรงปฏิบัติเป็นกิจวัตรประจำทุกวัน ตั้งแต่เช้ามืดจนหลังเที่ยงคืน เรียกว่า “พุทธกิจ” พุทธกิจ หมายถึง กิจวัตรที่พระพุทธเจ้าทรงปฏิบัติในแต่ละวัน สรุปได้ดังนี้ พระพุทธเจ้าทรงบำเพ็ญพุทธกิจ ๕ อย่างนี้เป็นประจำทุกวัน ยกเว้นแต่ในช่วงเวลาที่เสด็จเดินทาง พุทธจริยา ๓ พุทธจริยา [ อ่านต่อ ]

หลังจากเจ้าชายสิทธัตถะเสด็จออกผนวชแล้ว พระเจ้าสุทโธทนะ ทรงเสียพระทัยมาก เมื่อพระพุทธเจ้าและเหล่าพระสาวกประกาศพระพุทธศาสนา ในแคว้นมคธ พระเจ้าสุทโธทนะทรงทราบข่าว จึงมีพระบรมราชโองการให้อำมาตย์ ชื่อ กาฬุทายีไปทูลเชิญพระพุทธเจ้าเสด็จมายังกรุงกบิลพัสดุ์ กาฬุทายีอำมาตย์ ได้เข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าฟังพระธรรมเทศนาเกิดความเลื่อมใสจนบรรลุธรรมและทูล ขออุปสมบท เมื่อได้อุปสมบทแล้วถึงเวลาที่เหมาะสมจึงกราบทูลเชิญพระพุทธเจ้า เสด็จกลับกรุงกบิลพัสดุ์ เมื่อพระเจ้าสุทโธทนะทราบข่าวว่า พระพุทธเจ้าจะเสด็จมาที่กรุงกบิลพัสดุ [ อ่านต่อ ]

พระพุทธเจ้าทรงมีพระนามเดิมว่า เจ้าชายสิทธัตถะ เป็นพระราชโอรสของพระเจ้าสุทโธทนะ และพระนางสิริมหามายา แห่งกรุงกบิลพัสดุ์ เจ้าชายสิทธัตถะประสูติเมื่อวันเพ็ญขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๖ (วันวิสาขบูชา) ณ ใต้ต้นสาละ ระหว่างกรุงกบิลพัสดุ์และกรุงเทวทหะ เมื่อพระชนมายุได้ ๗ วัน พระมารดาเสด็จสวรรคตเมื่อเจริญวัยได้ทรงศึกษาวิชาความรู้ต่าง ๆ จนแตกฉาน และเมื่อพระชนมายุได้๑๖ พรรษา ทรงอภิเษกสมรสกับพระนางยโสธรา (พิมพา) มีพระโอรส พระนามว่าเจ้าชายราหุล วันหนึ่งเจ้าชายสิทธัตถะ ได้เสด็จประพาสอุทยาน (สวน) นอกเมือง ได้ทอดพระเนต [ อ่านต่อ ]

หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาที่ใช้เป็นหลักในการพัฒนา ด้านจิตใจ ได้แก่ หลักโอวาท ๓ หลักโอวาท ๓ คือ เว้นจาก 1) การทำความชั่วทั้งทางกาย วาจา ใจ 2) การทำความดี และ 3) การทำจิตใจให้ผ่องใสบริสุทธิ์ โอวาท ๓ เป็นหลักธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า ที่ทรงแสดงในวันเพ็ญเดือน ๓ หรือวันมาฆบูชา วันมาฆบูชา ย่อมาจากคำว่า มาฆปุรณมี แปลว่า การบูชาในวันเพ็ญเดือน ๓ เป็นวันที่มีการประชุมครั้งใหญ่ในพระพุทธศาสนาที่เรียกว่า จาตุรงคสันนิบาต และ เป็นวันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงโอวาทปาติโมกข์แก่พระสงฆ์สาวก

พระพุทธศาสนามีคำสอนที่มีเป้าหมายเพื่อการพัฒนากาย พัฒนาจิต และพัฒนาสภาพแวดล้อม ให้เกิดขึ้นแก่พุทธศาสนิกชนผู้นับถือและปฏิบัติ พุทธศาสนิกชนได้นำหลักธรรมคำสอน วัฒนธรรมความเชื่อจากพระพุทธศาสนามาพัฒนาเป็นวิถีความเชื่อที่ถูกต้องดีงาม จนกลายเป็นส่วนหนึ่งในการพัฒนาสังคม ความเป็นอยู่ รวมถึงสภาพแวดล้อมที่เป็นอยู่ เพื่อให้อยู่ร่วมกันอย่างสงบสุข หลักธรรมที่เป็นแนวทางการพัฒนาด้านกายภาพและสิ่งแวดล้อม มีหลายหลักธรรม ดังนี้

หลักธรรมคำสอนในทางพระพุทธศาสนาก่อให้เกิดเป็นมรดกทางความประพฤติ กลายเป็นวิถีไทย มรรยาทไทย และลักษณะนิสัยของคนไทยที่แสดงออกผ่านความเอื้ออาทร การเกื้อกูลซึ่งกันและกัน การรู้จักให้อภัย ความกตัญญูกตเวที ความสามัคคี ความมีสัมมาคารวะ จนกลายเป็นเอกลักษณ์ที่ส่งผลให้สังคมไทยเป็นสังคมที่สงบสุข

พระพุทธศาสนา มีส่วนต่อการสร้างสรรค์งานอันเป็นเอกลักษณ์ ในสังคมไทย ในด้านรูปธรรมหลายๆ อย่าง เช่น โบสถ์ วิหาร เจดีย์ สิ่งก่อสร้าง ทางพระพุทธศาสนา สถาปัตยกรรม ประติมากรรมต่างๆ ล้วนเป็นมรดกที่ได้รับมาจากพระพุทธศาสนา ก่อให้เกิดความประทับใจแก่ผู้พบเห็น และเป็นเอกลักษณ์ไทย ที่ได้ถ่ายทอดความเชื่อและความศรัทธาต่อ หลักธรรมคำสอนของพระพุทธศาสนา

เมื่อพระองค์ตรัสรู้แล้ว ประสงค์จะเผยแผ่พระพุทธศาสนาจึงได้เดินทางไปยังป่าอิสิปตนมฤคทายวัน เพื่อโปรดปัญจวัคคีย์ โดยการแสดงปฐมเทศนาที่เรียกว่า “ธัมมจักกัปปวัตนสูตร” และทำให้อัญญาโกณฑัญญะหนึ่งในปัญจวัคคีย์ ได้ดวงตาเห็นธรรมและขออุปสมบทเป็นพระภิกษุรูปแรกในพระพุทธศาสนา และทรงแสดงธรรมต่อไปจนปัญจวัคคีย์ทั้ง ๔ เกิดดวงตาเห็นธรรมและขออุปสมบท เป็นพระสงฆ์สาวก ต่อจากนั้นได้มี ผู้เลื่อมใสเข้ามาขออุปสมบทจนมี พระสงฆ์สาวก ๖๐ รูป พระองค์จึงส่งสาวกเหล่านั้นไปเผยแผ่ศาสนายังเมืองต่างๆ ส่วนพระองค์ได้เสด็จไปแสดงธรรมโปรด [ อ่านต่อ ]